یحیی بن زید بن علی بن حسین یکی از چهار پسر زید بن علی است به نقل مشهور وی در سال ۱۰7 هجری قمری در محله‌ی بنی‌هاشم شهر مکه به دنیا آمد.مادرش ریطه دختر ابوهاشم عبدالله بن محمد حنفیه است. یحیی بن زید در سال ۱۲5 هجری قمری درگذشت.

زندگینامه یحیی بن زید

یحیی بن زید در قیام و خروج پدرش زید بن علی در مقابل هشام خلیفه حکومت اموی حضور داشته و پس از کشته شدن پدرش در سال ۱۲۱ در کوفه و دفن او، اصحاب و یاران زید متفرق شدند و فقط ده نفر از آنان باقی ماندند، یحیی که وضع را اینگونه مشاهده نمود شبانه از کوفه به نینوا و از آنجا به مدائن رفت و چون حاکم عراق در تعقیب او بودند از مدائن به ری و از ری به سرخس رفت.

پس از مدتی از سرخس به جانب بلخ شتافت و در آنجا بماند تا هشام از دنیا رفت و ولید خلیفه شد. یوسف بن عمر ثقفی حاکم عراق برای نصر بن سیار استاندار خراسان نوشت تا یحیی را دستگیر نماید. نصر نیز یحیی و یارانش را دستگیر نموده و در غل و زنجیر محبوس ساخته و گزارش آنرا برای یوسف بن عمر نوشت.

یوسف نیز شرح حال را برای ولید خلیفه اموی نگاشت، ولی ولید دستور آزادی یحیی و یارانش را داد و پس از آزادی یحیی به سرخس و سپس به بیهقی رفت و با هفتاد نفر به جنگ عمرو بن زراره حاکم ابرشهر و ده هزار لشکر او شتافت و در پایان عمرو بن زراره را کشت و بر لشکر او پیروز شد و از آنجا به هرات و از هرات عازم جوزجان شد.

درگذشت یحیی بن زید

نصر بن سیار حاکم خراسان لشکری را به دفع او روانه جوزجان کرد که جنگ درگرفت ویحیی سه روز و سه شب با ایشان جنگ کرد تا همه یارانش کشته شدند و در پایان کار تیری بر پیشانی او رسید و کشته شد.

سپاهیان نصر سر یحیی را جدا نموده و برای ولید فرستادند و بدن او را برهنه بر دروازه شهر سرپل آویختند و پیوسته بدن او بر دار بود تا حکومت اموی متزلزل و بنی عباس قدرت یافتند.

قیام ابومسلم خراسانی

ابومسلم خراسانی قاتل یحیی و همه کسانی که در قتل او شرکت داشتند به قتل رساند و بدن یحیی را از دار پائین آورده، غسل داد، کفن نموده، برآن نماز خواند و در همانجا او را دفن نمود و تا یک هفته عزای یحیی را به پا نمودند و در آن سال هر کودکی که در خراسان متولد شد نامش را یحیی گذاردند و کشته‌شدن یحیی در سال ۱۲5 هجری واقع شد.

این امامزاده دارای 23150 متر مربع فضای مسقف و شبستان است و در اطراف آن 134 اطاق وزائرسرا وجود دارد. این امامزاده دارای بنای بزرگ و محوطه‌ای وسیع و رواق آیینه‌کاری شده می‌باشد.

اطاق ها وزائرسرای امامزاده یحیی بن زید

در خارج از محوطه امامزاده پارکینگ وسیع و بازارچه‌ای به منظور رفع نیازمندی‌های زوّار و مسافران اعم از صنایع دستی و مواد خوراکی ایجاد شده است.

از امتیازات این مکان مذهبی وجود محراب گچبری دوره سلجوقی در جوار ضریح ایشان می‌باشد. این امامزاده در شهرستان گنبد کاووس در نزدیکی شهر تاریخی جرجان قرار دارد. گفته می‌شود یحیی بن زید از نوادگان امام حسین (ع) می‌باشد.

وی در زمان یزید با 700 نفر از طرفداران خود در خراسان قیام نمود و با دشمن به جنگ پرداخت و سپاه دشمن را شکست داده و بعد از آن عازم هرات شد و از آنجا به شهر جرجان روانه شد.